Nie każda osoba, która trafia do psychoterapeuty wymaga psychoterapii. Pogorszenie samopoczucia nie zawsze jest wynikiem jakiegoś zaburzenia. Zdrowi ludzie również doświadczają kryzysów emocjonalnych i to jest jak najbardziej naturalne.

Do gabinetów terapeutycznych zgłaszają się różne osoby. Część z nich przeżywa kryzys związany z jakąś konkretną sytuacją lub nie może odnaleźć się w jakiejś roli. Inne osoby doświadczają zaburzeń psychicznych, zaburzeń osobowości lub chorób psychicznych, czyli objawów sklasyfikowanych w kryteriach diagnostycznych, np. ICD-11 czy DSM V, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Tak duża różnorodność oznacza dla psychoterapeuty konieczność indywidualnego podejścia do każdego człowieka i dostosowanie metod i narzędzi pracy do konkretnej potrzeby.

W pierwszej kolejności, dzięki wywiadowi zajmującemu kilka pierwszych spotkań, terapeuci stawiają hipotezy diagnostyczne, czyli przykładają zgłaszane objawy do kryteriów diagnostycznych. Z osobami, u których konkretne objawy mogą świadczyć o zaburzeniu podejmuje się najczęściej pracę psychoterapeutyczną. Konkretne cele terapii wskazuje pacjent, ale zazwyczaj sprowadzają się one do tego, że ma być lepiej. Tutaj zaczyna się, w zależności od nurtu, czasami wielomiesięczna, a nawet kilkuletnia praca terapeutyczna.

Kryzys psychiczny to norma

Nie zawsze jednak kontakt z terapeutą oznacza rozpoczęcie psychoterapii. Psychoterapia dotyczy głównie osób z jakimś spektrum zaburzeń. A co jeśli ktoś nie wpisuje się w te kryteria, a doświadcza trudności emocjonalnych w codziennym funkcjonowaniu? Otóż ludzie zdrowi w różnych okresach życia mogą cierpieć, odczuwać pustkę, bezsens, czy poszukiwać własnej tożsamości. Co więcej – jest to jak najbardziej naturalne i nie ma chyba człowieka, któremu obce byłyby podobne doświadczenia. W takiej sytuacji można skorzystać z poradnictwa psychologicznego, ponieważ nie każda osoba, która zgłasza się do psychoterapeuty, wymaga psychoterapii.

Poradnictwo psychologiczne to profesjonalna pomoc dla osób zdrowych, u których nie obserwuje się pełnoobjawowego obrazu klinicznego konkretnej jednostki wg standardów ICD czy DSM, a które doświadczają różnych problemów i trudności w życiu. Poradnictwo psychologiczne opiera się na teoriach rozwojowych oraz teoriach osobowości, opisujących prawidłowości funkcjonowania, a także na koncepcji pozytywnego zdrowia psychicznego. Tutaj nacisk kładzie się nie tyle na zaburzenia, co na zasoby, które można wykorzystać do pracy z kryzysem czy przejściowymi trudnościami. O tym, jaką formę pomocy wybrać, decyduje terapeuta.